Ürgüp‘e yaklaşık 6 km. mesafede bulunan eski bir Rum köyü olan Mustafapaşa köyü (Sinasos: Güneşin Şehri), tarihi ve kültürü, görkemli tarihi camileri, medreseleri, kiliseleri, manastırları, taş evleri ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgüt tarafından da ödül almış bir köy olarak eski doğallığını muhafaza eden köyün yaklaşık 1300 kadar sakini bulunuyor. Kapadokya’nın en doğal kalmış köylerinden birisi.
Mustafapaşa Tarihi
Antik çağda Sinasos, yani güneşin şehri adıyla bilinen köyün tarihi M.S. 9. yüzyıla dayanıyor ve köyde Bizanslılar dönemi, Osmanlı dönemi ve erken Cumhuriyet dönemine ait yaklaşık 200 kadar tescilli yapı yer alıyor.
Mustafapaşa’nın tarihine baktığımızda, burada 1924 yılındaki nüfus mübadelesine kadar, o dönemde şarap ve tıbbi ürünler satan varlıklı Ortodoks Rumların yaşadığı ve yaklaşık 700 kadar taş konağın olduğu bir köy olduğu biliniyor.
Mübadele ile birlikte köy halkı Yunanistan’a gönderiliyor ve yerlerine Türk nüfus yerleştiriliyor. Sonraki dönemlerde taş işçiliği oldukça gelişiyor. Hatta dönemin mimarları rivayete göre Mardin ve Suriye sınırından gelmiş. Mardin’deki muhteşem taş evler ile Mustafapaşa’nın taş evlerinin birbirine benzerliği ile bu rivayet sanki oldukça güçlü.
Mustafapaşa günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altında ve 1981 yılında turizme açılmış durumda. Mustafapaşa’da kültür mirası olarak görebileceğimiz 93 adet ev ve yaklaşık 30 kadar tarihi kilise ve şapel bulunuyor.
Mustafapaşa adı nereden geliyor?
Rivayete göre Mustafapaşa ismi, Seyyid Mustafa Paşa isimli üst düzey bir devlet görevlisinden geliyor. Döneminde bu kişi tarafından yapılan çeşme bağışları ile köyün su sorunu büyük ölçüde çözülmüş ve buraya Mustafapaşa denilmeye başlanmış.
Mustafapaşa Gezilecek Yerler, Aktiviteler
Chez İsmail
Mustafapaşa’nın girişinde bulunan ve hediyelik eşya dükkanı olarak hizmet veren Chez İsmail, aynı zamanda bölgeye gelen ziyaretçilerin de uğrak noktası. Burada hediyelik eşya alabilir ve ayrıca bölge hakkında son derece sevecen ve misafirperver olarak nam salmış olan Chez İsmail’den bilgi alabilirsiniz.
Mehmet Şakirpaşa Medresesi
Mustafapaşa’nın meydanında yer alan ve 1899 yılında inşa edilmiş olan Mehmet Şakirpaşa Medresesi buranın en göze çarpan ve en önemli Osmanlı eseri. Görülmeye değer. Medrese günümüzde Kapadokya Meslek Yüksek Okulu olarak hizmet veriyor.
Medresenin hemen karşısında ise bölgenin en eski camisi olan, 1601 yılında yapılmış Cami-i Kebir, ve Şeyh Ali ve Sipahi Camii bulunuyor.
Aziz Nikolaos Manastırı
Aziz Nikolaos Manastırı da yine bölgenin en etkileyici tarihi yerlerinden birisi konumunda. Yapım tarihi bilinmeyen manastırın bir kısmı kagir ve bir kısmı kayaya oyulmuş durumda. Günümüzde büyük bölümü tahrip edilmiş olsa da yine de görülmeye değer.
Konstantin Helena Kilisesi
Ziyarete açık durumda olan ve günümüze kadar kendisini koruyabilmiş bazilikal planlı kiliselerden birisi olan Konstantin Helana Kilisesi, Mustafapaşa meydanına yakın bir konumda yer alıyor. Kilise’nin kapısındaki kitabeden anlaşıldığı üzere yapı 1729 yılında Osmanlı döneminde yapılmış.
Aziz Vasilyos Kilisesi
Bey Deresi Vadisi yakınlarında bulunan ve 19.ncu yüzyılda Post-Bizans olarak kayadan oyularak kat kat yapılmış bir kilise olan Aziz Vasilyos Kilisesi yine Mustafapaşa’nın önemli tarihi eserlerinden birisi konumunda. Kilise içerisinde aziz ve havarilerin resimleri ile Aziz Yuannis freski bulunuyor.
Aziz Basil Şapeli
Mustafapaşa’nın yaklaşık 2 km. batısında bulunan tarihi Aziz Basil Şapeli de düz tavanlı, iki nefli şapeli ve dikdörtgen planlı mimari yapısı ile etkiliyici ve görülmeye değer. Nefin apsisinde patrik isimlerinin yazılmış olduğu üç malta hacı ve palmetler bulunuyor. Tavandaki büyük haç motifi de geometrik ve bitkisel şekillerle süslenmiş.
Kapadokya Sanat ve Tarih Müzesi – Bebek Müzesi
Ürgüp yakınları Mustafapaşa beldesinde ve 150 yıllık tarihi Büyük Sinasos Konağı içerisinde bulunan Kapadokya Sanat ve Tarih Müzesi – Bebek Müzesi fantastik atmosferi ile ziyaretçilerini ağırlıyor.
Özel müze statüsünde hizmet veren müzede, orijinal kostümleriyle birlikte Türkiye ve dünyanın çeşitli yerlerinden toplamış 2000’den fazla oyuncak bebek, Kostas Meletiyadis’e ait duvar resimleri ve çeşitli aksesuarları gezip görebilirsiniz.
- Adres: Yukarı Mah. Gazi Cad. No: 6 Mustafapaşa, Ürgüp, Kapadokya
- Tel: 0384 353 52 21
Gomeda Vadisi
Mustafapaşa köyünün batısında yer alan Gomeda vadisi aynı zamanda “Küçük Ihlara” olarak biliniyor. Gomeda Vadisi, aynı zamanda vadi boyunca çeşitli oyuklar, tüneller ve güvercinliklerle bezeli keyifli patikalarından dolayı “Şeytan Deresi” olarak da anılıyor.
Tıpkı Ihlara Vadisi’nde olduğu gibi, vadinin yamaçlarında kayalara oyulmuş kiliseler, manastırlar ve güvercinlikler görebilirsiniz. Aynı zamanda vadinin içinden de bir nehir akıyor. Vadideki doğal oluşumlar öyle ilginç ki zamanında korku filmlerinin de konusu olmuş durumda.
Gomeda Vadisi’nin yaklaşık 1,5 km’lik yürüyüş parkuru ziyaretçilerine farklı bir atmosfer sunuyor. Mağaralardan biri eski çağlardan beri yağmur suları için depo olarak kullanılmış. Vadi boyunca devam ettiğinizde ise Üzengi vadisine ulaşıyorsunuz. Bu iki vadinin toplam yürüyüş parkuru ise yaklaşık 6 km.
Asmalı Konak
En çok Nurgül Yeşilçay ve Özcan Deniz’in oynadığı “Asmalı Konak” dizisi ile ün yapmış olan, aslen 1800 tarihli eski bir rum evi olan Asmalı Konak, Mustafapaşa’nın popüler mekanlarından birisi. Günümüzde “Old Greek House” olarak otel ve restoran olarak hizmet veriyor. 2 kat, 15 oda ve 32 yatakla hizmet veren Asmalı Konağın restoranı da denemeye değer.